ՑՈՒՑԱՀԱՆԴԵՍ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԱՌԱՋԻՆ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆԸ՝ 100 ՏԱՐՎԱ ՀԵՏԱՀԱՅԱՑ»: #Հայաստանի_Հանրապետության_և_Մայիսյան_հերոսամարտերի_100ամյակ Հայաստանի Հանրապետության և Մայիսյան հերոսամարտերի 100-ամյակին նվիրված տոնական միջոցառումների շրջանակում մայիսի 25-ին, Հայաստանի պատմության թանգարանում բացվել է «Հայաստանի առաջին Հանրապետությունը՝ 100 տարվա հետահայաց» խորագրով ցուցահանդեսը: Ցուցադրության նպատակն է հանրությանը նորովի ներակայացնել հայոց պատմության այս կարևոր ժամանակաշրջանի իրադարձությունները, որոնք բախտորոշ նշանակություն ունեցան մեր պետականության ստեղծման համար: Ցուցահանդեսում ներկայացված են. – Մայիսյան հերոսամարտերի սխեմա – քարտեզներ, հայկական զորամիավորումների հրամանատարների լուսանկարներ և անձնական իրեր, ճակատամարտերի մասնակիցների խմբանկարներ և օգտագործված զենքերի նմուշներ, – Առաջին Հանրապետության կառավարման մարմինները և պետականության խորհրդանիշները, պառլամենտի կողմից ընդունված առաջին օրենքները, ՀՀ արտաքին կապերը ներկայացնող փաստաթղթերը՝ առաջին դեսպանների լուսանկարներով և այլն: (2018-06-15 13:41:56)

Հայաստանի պատմության թանգարանը հիմնադրվել է Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պառլամենտի օրենքով (N 439, 09.09.1919թ.): Կոչվել է Ազգագրական-մարդաբանական թանգարան-գրադարան: Առաջին տնօրենն էր Երվանդ Լալայանը: Այցելուների համար թանգարանը բացվել է 1921 թ. օգոստոսի 20-ին: Ժամանակի ընթացքում կրել է անվանափոխություններ. Հայաստանի պետական կենտրոնական (1922թ.), Կուլտուր-պատմական (1931թ.), Պատմական (1935թ.), Հայաստանի պատմության պետական թանգարան (1962թ.) և Հայաստանի պատմության թանգարան (2003թ.):

1923 թվականին ստեղծվեց Հայաստանի հնությունների պահպանության կոմիտեն՝ Ալ. Թամանյանի նախագահությամբ: Կոմիտեի կողմից թանգարանին հանձնվեց առարկաների մի զգալի խմբաքանակ, որով համալրվեց հիմնադիր հավաքածուն՝ կազմելով 15.289 առարկա:

Այժմ թանգարանը պահպանում է շուրջ 400 000 առարկաներից բաղկացած ազգային հավաքածու հետևյալ բաժիններով. հնագիտություն (հիմնական հավաքածուի 35%,) ազգագրություն (8%), դրամագիտություն (45%), վավերագրեր (12%): Համալրում է իր հավաքածուները հիմնականում Հայաստանի տարածքի հնավայրերից հայտնաբերված գտածոներով, գնումներով, նվիրատվություններով:

Ներկայացնում է Հայաստանի մշակույթի և պատմության ամբողջական պատկերը նախապատմական ժամանակներից՝ մեկ միլիոն տարի առաջ, մինչև մեր օրերը:

• Ընտանիքը Եվրասիայի մշակույթում. XX դար
• ՀՊԹ-ի հիմնադիր հավաքածուն (1921 - 1931 թթ.)

Թանգարանը հրատարակել է՝ 1948-ից ի վեր, հայկական ճարտարապետությանը, հնագիտությանը, ազգագրությանը, հայոց պատմությանը նվիրված աշխատություններ, մատենաշարեր, հնագիտական պեղումների զեկույցներ (Հրատարակություններ):